Vet, gezonder dan je denkt
Je lichaam heeft vet nodig. Veel vet. Niet alleen als energiebron maar ook als bouwstof voor alle celmembranen in het lichaam. Iedere celwand in je lichaam is uit vet gemaakt (ons lichaam bestaat uit 100.000 miljard cellen!). En driekwart van de droge stof in de hersenen bestaan uit vetten. En dit zijn zowel onverzadigde als verzadigde vetten.
Vet heeft een belangrijke functie als beschermende stof in bijvoorbeeld de vettige myelineschedes rond de zenuwen en in de hersenen, het beschermt onze longen tegen luchtverontreiniging en oxidatieve stress en beschermt de onverzadigde vetzuren tegen oxidatie (ofwel ranzig worden in ons lichaam). En last but nog least: vetten zijn nodig om de vetoplosbare vitamines op te kunnen nemen: de vitamines A, D, E en K, die we in grote hoeveelheden nodig hebben.
Vet heeft lang in een kwaad daglicht gestaan. Onterecht. In tegenstelling tot de mainstream 'voorlichting', zijn verzadigde vetten niet de oorzaak van het dichtslibben van bloedvaten en hart- en vaatziekten. Deze negatieve berichten zijn nooit onderbouwd met wetenschappelijk onderzoek. Het is zelfs zo dat verzadigde vetten de voorkeursbrandstof van het hart zijn. En het zijn ook de verzadigde vetten die helpen om ontstekingen te remmen.
Volgens de gangbare voedingsopvattingen zijn verzadigde vetten zoals roomboter en vleesvetten de oorzaak van de moderne westerse degeneratieziektes als hart- en vaatziekten, kanker, overgewicht en diabetes. Dit is niet het geval. Het zijn geraffineerde plantaardige oliën, die verhit en kunstmatige gehard zijn (transvetten), die hier een belangrijke rol in spelen. Samen met suikers.
Verzadigde vetten spelen een belangrijke rol in het lichaam
- Verzadigde vetten vormen een belangrijk onderdeel van onze celmembranen en zorgen daar voor structuur en beschermen de onverzadigde vetten die de doorlaatbaarheid voor stoffen en zuurstof regelen.
- Verzadigd vet vormt het zenuwweefsel en de meyline-schedes rondom de zenuwen die zorgen voor bescherming en voeding.
- Vet is een bouwstof voor de steroïde hormonen (geslachtshormonen, bijnierschorshormonen) en neurotransmitters.
- Vet ondersteunt het lymfatisch systeem en immuunsysteem.
- Er zijn vetten nodig om vetten op te nemen. Galzuren worden gemaakt uit cholesterol en helpen bij de vertering en opname van vet en de vetoplosbare vitamines A, D, E en K in de spijsvertering.
- Vetten zorgen ervoor dat eiwitten op de juiste wijze in het lichaam verwerkt kunnen worden.
- Vetten zijn de grondstof voor stoffen die ontstekingen in het lichaam regelen.
- Vetten zijn de voorkeursbrandstof van de hersenen, het hart en de spieren.
- De bijnieren hebben goede vetten nodig voor hun functioneren.
"Beperk cholesterol": NOT
Een andere misvatting is dat cholesterol ongezond is. Ondanks dat talloze wetenschappelijke onderzoeken het tegenovergestelde bewijzen, blijft dit een hardnekkige mythe. Cholesterol in voeding draagt bij aan gezonde darmslijmvliezen, helpt baby's en kinderen bij een gezonde ontwikkeling van de hersenen en het zenuwstelsel. Het gaat hier uitdrukkelijk niet om geoxideerd cholesterol, die je in poedermelk vindt (en die wordt toegevoegd aan gewone melk om deze dikker te maken). Voedingsmiddelen die veel cholesterol bevatten, zoals roomboter, volvette zuivel en vlees zijn óók rijk aan vitamine A en D. Mensen die veel 'light' eten, lopen het risico op tekorten aan deze vitamines. En toegevoegde vitamines zijn niet hetzelfde als de natuurlijke vitamines.
Vet in orgaanvlees, in vis en beenmerg heeft ons gebracht waar we nu staan in de evolutie. Bij de 14 traditionele volkeren die Weston Price bezocht, bestaat de voeding nog steeds voor minstens 60% van de calorie-inname uit deze voedingsmiddelen. In vroegere culturen ging het magere vlees naar de arme mensen of was voer voor de honden. De mensen die het wat beter hadden aten de organen, inclusief de hersenen, en het vetrijke vlees. Ook nu eten de welgestelden kaviaar (een voedingsmiddel dat rijk is aan cholesterol) en wild, dat een zeer gezonde vetzuursamenstelling heeft.
Transvetten
Veel van de vroegere onderzoeken naar hart- en vaatziekten maakten geen onderscheid tussen verzadigde vetten en transvetten. Transvetten zijn van oorsprong plantaardige onverzadigde vetten maar door de bewerking worden ze kunstmatig verzadigd. Dit gebeurt bij het productieproces van margarine, halvarine en bak- en braadboters. In de oude studies werd geen onderscheid gemaakt tussen natuurlijke verzadigde vetten en kunstmatige verzadigde vetten, ofwel transvetten. Zo werd vaak de conclusie getrokken dat verzadigd vet de veroorzaker was, maar in werkelijkheid was dan een transvet onderzocht.
In tegenstelling tot natuurlijke verzadigde vetten blokkeren transvetten de werking van gezonde vetten in ons lichaam. Eenmaal opgenomen in het lichaam worden deze transvetten ingebouwd in de celmembranen. Ze vervangen daarmee essentiële vetzuren als die onvoldoende in de voeding aanwezig zijn. Transvetten kunnen niet meer oxideren in het lichaam en remmen daardoor de zuurstofoverdracht de cel in af. Eenmaal ingebouwd in de celmembraan verstoren ze daarom de zuurstofopname. De cel kan daardoor niet functioneren. Afhankelijk van waar ze ingebouwd zijn, verstoren ze vele processen in het lichaam. De werking van het immuunsysteem bijvoorbeeld. Transvetten worden in verband gebracht met een vergroot risico op atherosclerose, kanker en neurologische en psychiatrische ziektebeelden. Ook is aangetoond dat ze leiden tot een verminderde vruchtbaarheid. Transvetten verstoren een gezonde normale hormoonproductie en beschadigen lever en nieren.
Er is geen veilige ondergrens en je krijgt al snel meer binnen dan je denkt. Om je een indruk te geven: een klein zakje chips bevat 6 gram transvetten, een pakje koekjes voor mee naar school 7-12 gram, een plak voorverpakte gesmolten kaas 8 gram, margarine op 3 sneetjes brood of een lepel bak- en braadboter 4-6 gram, en een portie frietjes gebakken in de zonnebloemolie (dus sterk verhit) levert circa 9 gram. In een eetlepel olie gaat het dan om ongeveer 1 x 1021 moleculen. Dus als we 100 biljoen cellen hebben, dan zijn dat 100.000 defecte oliemoleculen per cel. Genoeg om problemen te veroorzaken.