Leven in nonduale gelukzaligheid en vrijheid
In media verwijzen advaita- of nonduale leraren vaak naar zelfrealisatie, gelukzaligheid en het zien van de werkelijkheid zoals die is, een moment van verlichting. Dat komt soms wat ‘merkwaardig’ over: hoezo de werkelijkheid zien zoals die is, iedereen ziet tot wat er is?
Wat nou ‘gelukzaligheid’, dat klinkt voor sommigen als het zweverig met half gesloten ogen door het leven gaan. Vandaar dat we Frans Langenkamp – die als ware evangelist de nonduale of advaitische gedachte uitdraagt met een ijver als weinig anderen – enkele vragen hebben voorgelegd.
Wat bedoelde Boeddha volgens jou met “vrij worden van lijden”.
“Onze essentie is vrij van lijden. Lijden vindt plaats in lichaam, geest en ziel. Wij zijn echter ons zelf, dat uit zuiver bewustzijn bestaat. Boeddha noemde dat de Boeddhanatuur, hetgeen staat voor ontwaakt bewustzijn. In moderne taal zeggen we: we hoeven alleen maar bewust te worden van bewustzijn als zodanig en we zijn vrij van lijden. Waarom is dat zo? Bewustzijn is van nature Sat Chit Ananda – absoluut gelukzaligheid bewustzijn. Het heeft dus eigenschappen als absolute vrijheid, vrede, harmonie en gelukzaligheid.”
In dat te willen schuilt toch weer een willen en dus lijden?
“Boeddha heeft nooit gezegd dat álle verlangens in lijden resulteren. Hij zei: “De oorzaak van het lijden is onwetendheid omtrent onze ware aard en de daaruit resulterende verlangens.” Hij doelde daarbij op “cravings”, op gehechtheden, op vastklampen aan iets in de waan dat we daardoor gelukkiger worden. Hij wist dat geluk alleen te vinden is in ontwaakt bewustzijn. Het verlangen vrij en gelukkig te zijn, is een natuurlijk verlangen, dat eigen is aan alle levende wezens. Ook boeddha verlangde ernaar dat hijzelf en alle levende wezens vrij van lijden zouden zijn. Het ging hem erom de moeiteloze weg te wijzen naar de vervulling van dit natuurlijke verlangen. Deze weg bestaat uit meditatie en het opdoen van adequate kennis.”
Zijn er mensen die je kent die de staat van verlichting hebben bereikt? Kun je er eentje uit eigen ervaring beschrijven?
“Ik heb de term verlichting eens en voor goed gedemystificeerd. Ik nam waar dat er veel misverstanden over bestaan, en veel mystificaties en zelfs misbruik. Na 14 jaar “achter de worst van verlichting” te hebben aangerend, kwam ik erachter wat er met dit mooie begrip bedoeld wordt: geestelijke gezondheid en geestelijke volwassenheid. Ik merk dagelijks dat de mensheid over het algemeen nog niet geestelijk gezond, en zeker nog niet geestelijk volwassen is. Sommige mensen zijn wel behoorlijk geestelijk gezond en sommigen zijn zelfs enigszins geestelijk volwassen. Maar we zijn allemaal nog onderweg. Leven betekent groeien, en het menselijk potentieel is oneindig groot. “Perfection is hard to come by” – “Perfectie kom je niet gauw tegen”.”
Ben je zelf verlicht?
“In de loop van de 45 jaar dat ik me expliciet richt op mijn eigen geestelijke gezondheid en geestelijke ontwikkeling, heb ik het gevoel dat ik – God zij dank – tamelijk geestelijk gezond geworden ben, en ik ben er dagelijks mee bezig om nog meer geestelijk gezond te worden.”
In de nonduale literatuur spreekt men van Absoluut Gelukzaligheid Bewustzijn. Wat wordt hieronder verstaan?
“In het Sanskriet heet dat Sat Chit Ananda. Dat zijn de drie basiseigenschappen van bewustzijn als zodanig: Bewustzijn is Sat – het Zijn als zodanig, de essentie van alles en iedereen. Bewustzijn is Chit – het is bewust van zichzelf, het is Bewust Zijn, het is bewust van zijn onbegrensde en vrije aard. Bewustzijn is Ananda – gelukzaligheid, een toestand van vrede en vervulling die we kunnen ervaren in de simpelste toestand van bewustzijn, aan de bron van ons denken. Sat Chit Ananda is de essentie van de hele werkelijkheid en dus ook ons aller gemeenschappelijke essentie. Onze essentie te kennen maakt gelukkig, liefdevol en wijs.”
Wat is het verschil met iemand die zich voortdurend high voelt?
“Als je geestelijk gezond bent, ben je vrij van angststoornis, depressie of agressie. Je voelt je veilig, geborgen in je ware Zelf, en daarom ben je vredig en tevreden in zo goed als alle omstandigheden. Je bent dan gevestigd in de bron van je ego. Je bent jezelf geworden in alle omstandigheden. Je bent ontspannen en natuurlijk geworden, je voelt je innerlijk vrij.”
Het zien wat er is, lijkt de sleutel. Nemen mensen de werkelijkheid niet waar zoals die is?
“Het zien van de werkelijkheid zoals die is, is niet zozeer de sleutel, maar meer het resultaat van de groei, de ontwikkeling naar geestelijke gezondheid. We kunnen deze natuurlijke toestand bereiken door ons te ontspannen en ons te ontdoen van allerlei ongezonde conditioneringen. Ook het werken aan onze schaduwkanten, teleurstellingen, verwondingen en trauma’s uit het verleden is onontbeerlijk willen we de werkelijkheid gaan zien zoals die is. Boeddha’s definitie van Nirwana was: Het zien van de werkelijkheid zoals die is. Dit is het doel waarvoor het zich loont om aan onszelf te werken, want niets is mooier en wonderbaarlijker dan de werkelijkheid.”
Kun je voor wie dit zelf innerlijk wil gaan onderzoeken 3 tips geven om ermee te beginnen?
“Ten eerste zijn stilte oefeningen zo goed als onontbeerlijk. Door innerlijk rustig te worden, wordt de geest een meer zuivere spiegel van de werkelijkheid en lossen spanningen en stressen in ons lichaam-geest-ziel-systeem zich op.
Ten tweede worden we geacht dagelijks “aan onszelf te werken”. Dat doen we door ons eigen functioneren bewust waar te nemen. (Achtzaamheid). Zelfobservatie betekent dat we onze aandacht niet alleen naar buiten richten, maak ook op onze gedachten, gevoelens, woorden en daden. Wanneer we merken dat onze gedachten bv. onwaar of onnuttig zijn, dan kunnen we proberen ze te vervangen door ware en nuttige gedachten, etc. Hetzelfde geldt voor de omgang met onze gevoelens, woorden en daden. Zo worden we onze eigen opvoeder, coach en therapeut: We gidsen onszelf naar meer geestelijke gezondheid en meer geestelijke volwassenheid. Dan reageren we minder emotioneel op onze omgeving, maar meer en meer op basis van inzicht, liefde en wijsheid. We worden creatief in plaats van reactief.
Wanneer dit natuurlijke en vanzelfsprekende gewoontes worden, worden we geleidelijk aan de stille waarnemer van onze eigen persoonlijkheid, en dat is mijn derde tip. Dat wil zeggen: we worden gevestigd in ons ware Zelf. We ZIJN al altijd onszelf – bewustzijn – maar in de gangbare waaktoestand zijn we geïdentificeerd met ons lichaam-geest-ziel-systeem. Daardoor zijn we niet echt bewust van de wonderbaarlijke, vrije en gelukzalige aard van ons ware Zelf … Je Zelf te realiseren betekent gewoon dat je bewust wordt van bewustzijn als zodanig, de bron van je gedachten. Of we het nu weten of niet … onze ziel is altijd op zoek naar de gelukzaligheid van ons ware Zelf … Het leven zelf spoort ons aan om steeds gelukkiger te worden. Waarom? Gewoon omdat geluk veel beter aanvoelt dan ongeluk. Geluk is wat we in wezen Zijn.”
Drs. Frans Langenkamp studeerde yoga, vedanta, ayurveda en vedische astrologie. Sinds 2001 is
hij een zelfstandige coach en vedisch astroloog. Op bestelling geeft hij lezingen en dagseminars. Hij is de auteur van drie boeken: “Geluk is wat je Bent”, “Inzicht is Alles!” en Vrije wil en Voorbestemming”. Op YouTube staan enkele interviews met hem. Hij is de maker van een online audio cursus: “Het ABC van het Leven”. Zijn boeken, lezingen, seminars en levensplan duidingen middels vedische astrologie, evenals de cursus “Het ABC van het Leven” zijn op zijn website te bekijken en te bestellen: www.selfrealisation.net.