“Het taboe rond de bijna-doodervaring neemt door Pim van Lommel geleidelijk af”
Eind vorige maand was het 10 jaar geleden dat het boek Eindeloos bewustzijn van Pim van Lommel verscheen over de bijna-doodervaring (BDE). Het boek werd een enorm succes in binnen- en buitenland. Maar liefst 250.000 exemplaren werden er verkocht. Wat heeft dit succes met hem gedaan? Is hij anders gaan denken over de BDE?
w boek is een enorm succes geworden, u hebt vele honderden lezingen verzorgd, u was tientallen keren te zien op tv of te horen op de radio. Wat heeft dit succes met u gedaan?
“Het succes van mijn boek bewijst dat er zeer veel mensen zijn die een BDE hebben gehad, en dat zij deze ervaring niet konden delen met hun arts, of met de verpleging, familie, partner, familie of vrienden. Dit gaf, en geeft, vaak aanleiding tot depressie, eenzaamheid en heimwee-gevoelens, ondanks de vaak positieve inhoud van deze ervaring.
Ik ben mij door de vele positieve reacties op mijn boek, maar ook door de grote belangstelling voor mijn lezingen en interviews, nog meer bewust geworden hoe ingrijpend zo’n ervaring is, en ik heb veel geleerd van de veranderingen die alle mensen na hun BDE ondergaan, zoals het verdwijnen van de angst voor de dood, en een nieuw inzicht wat belangrijk is in het leven. Zij voelen zich verbonden met anderen, met de natuur en met de aarde, en ze beseffen dat alles wat je de ander aandoet uiteindelijk ook terugkomt bij jezelf. Dat is ook voor mij een wijze levensles geweest.”
Wat zegt die enorme belangstelling voor een ‘glimp over het randje’ over onze cultuur of over onze samenleving, volgens u?
“In onze maatschappij bestaat nog steeds een groot taboe over de dood. Men ‘gelooft’ nog vaak dat er met de dood ook een einde komt aan ons bewustzijn. Door de hele mensgeschiedenis, in alle tijden, culturen en religies, is er in wijsheid en inzicht al veel gesproken en geschreven over de dood. Het concept dat bewustzijn onafhankelijk van ons lichaam kan worden ervaren, is al duizenden jaren bekend. Wij hebben hier lang niet altijd over gehoord of gelezen, en velen hebben nog nooit het verhaal van een BDE gehoord, en daarom zijn misschien zoveel mensen van mening dat er na de dood niets meer zou zijn. Ze zijn bang, dat met de dood misschien alles ophoudt. Maar dankzij mensen met een bijna-dood ervaring krijgen wij nu de kans om in deze tijd wederom een ander inzicht te krijgen in wat de dood werkelijk inhoudt: een continuïteit van ons bewustzijn na de dood van ons lichaam.”
Bent u in die 10 jaar anders gaan denken over bijna-dood-ervaringen? En: er zijn nogal wat boeken verschenen waarin de bijna-dood-ervaring min of meer werd verklaard (o.a. Kevin Nelson en Dick Swaab) op basis van wetenschappelijke inzichten. Bent u hierdoor nooit gaan twijfelen?
“Nee, ik ben niet anders gaan denken over de mogelijke verklaring over de oorzaak of de inhoud van een BDE. Een meerderheid van de mensen die zich verdiepen in bewustzijnsonderzoek, zoals neurowetenschappers, psychologen en filosofen, is nog steeds van mening dat het bewustzijn materialistisch en reductionistisch verklaard kan worden. De huidige wetenschap gaat meestal nog uit van een werkelijkheid die alleen gebaseerd is op fysiek waarneembare gegevens.
Maar men moet ook beseffen dat naast objectieve, zintuiglijke waarneming ook subjectieve aspecten zoals gedachten, gevoelens, inspiratie en intuïtie een rol spelen. Men is met de huidige objectieve wetenschappelijke technieken niet in staat de subjectieve inhoud van ons bewustzijn te meten, te bewijzen, te objectiveren, te reproduceren, of te falsificeren. Wat men kan meten zijn slechts de meetbare chemische, elektrische of magnetische activiteit veranderingen in de hersenen (Pet-scan, EEG, MEG), en veranderingen in de bloedvoorziening van de hersenen (fMRI), en dit zijn zogenaamde correlaties of samenhang, maar dat zegt dus niets over het feit of de gemeten activiteit de oorzaak of juist het gevolg is van bewustzijn.
Ook zegt het niets over de inhoud van het bewustzijn, want de inhoud van gedachten, gevoelens en emoties is niet te meten. Bijna-dood ervaringen vallen dus buiten het thans algemeen geaccepteerde materialistische paradigma in de westerse wetenschap.”
Heeft het boek gezorgd voor meer begrip voor mensen met een bijna-dood-ervaring, denkt u?
“Een BDE komt veel vaker voor dan tot nu toe werd gedacht, en de individuele gevolgen van zo’n ervaring zijn veel ingrijpender dan ooit door artsen, verpleging en familie voor mogelijk werd gehouden: waarschijnlijk ruim 600.000 mensen in Nederland en ruim 20 miljoen mensen in Europa hebben een BDE gehad. Mensen met een BDE schrijven of vertellen mij meestal dat mijn boek heeft gezorgd voor herkenning en erkenning van hun ervaring, waardoor zij beter in staat waren om over hun ervaring met anderen te praten, en zij ook meer gelegenheid hadden hun ingrijpende ervaring te accepteren, en uiteindelijk ook in hun leven te integreren.
De meeste mensen zijn niet in staat om zonder vooroordeel of commentaar te luisteren naar mensen met een BDE. Mijn boek werd ook vaak gebruikt ter verduidelijking aan anderen over wat voor soort ervaring ze hadden meegemaakt, bijvoorbeeld door mijn boek aan hun arts, familie of vrienden te geven.
Het taboe rond de bijna-doodervaring neemt door mijn boek geleidelijk af. Dat is niet alleen door de wetenschappelijke inhoud van mijn boek. Mensen zijn ook onder de indruk van de bijna onvermijdelijke transformatie van mensen met een bijna-doodervaring.”
Is het boek ook in niet-christelijke kringen gelezen?
“Mijn boek wordt wereldwijd gelezen, ook door mensen met een islamitische, boeddhistische, joodse, bahai, soefi of hindoe achtergrond. Ik heb van al deze mensen positieve reacties gekregen op mijn boek, en zij hebben mij ook verhalen over hun eigen BDE verteld of gestuurd. Ik heb ook in Nederland en in Europa lezingen mogen geven voor groepen met al die verschillende religieuze achtergronden. Ook vanuit de antroposofie bestaat er grote belangstelling voor het onderwerp bijna-dood ervaring.”
Op welke vraag hebt u voor uzelf nog steeds geen antwoord als het om de BDE gaat?
“Nou, dat is deze: waarom wijzen mensen de resultaten van het wetenschappelijk onderzoek naar bijzondere ervaringen in het bewustzijn, zoals een BDE bij overlevenden van en hartstilstand, of ander transpersoonlijke ervaringen, zo pertinent en soms zelfs agressief af, vooral op internet en op sceptische websites? Terwijl deze mensen meestal de literatuur hierover niet hebben gelezen, en ook niet hebben willen lezen.
Er bestaat dus nog vaak een vooroordeel, en een (‘bewuste’) onwetendheid over BDE, terwijl er zoveel goede artikelen en boeken over zijn geschreven.”
Een van de grote thema’s momenteel in de samenleving is de groter wordende kloof, zo lijkt het althans, tussen gelovige mensen en niet-gelovigen, atheïsten. De gelovigen versus de denkers heel basic uitgedrukt. Bent u het hiermee eens?
“Uw vraag is niet goed geformuleerd. Het is niet gelovigen versus denkers. Alsof mensen die spiritueel geïnteresseerd zijn, of een geloof aanhangen – of dat nu christelijk of boeddhistisch is -, geen denkers zouden zijn. Het grote probleem in onze westerse maatschappij is dat de meeste wetenschappers, zoals al gezegd, hun ideeën baseren op het materialistische paradigma, en dat bewustzijn daar dus om principiële reden buiten valt. Terwijl volgens de inzichten van veel kwantumfysici materie eigenlijk niet bestaat (het is voor 99,99999% leegte, gevuld met energie en informatie), en ook dat bewustzijn een grote rol speelt in de moderne wetenschap: het bewustzijn van de onderzoeker zou het resultaat van een experiment bepalen.
De huidige wetenschap verandert geleidelijk in een ‘postmaterialistische’ wetenschap, waarin subjectiviteit (en dus ook onderzoek naar bewustzijn) een belangrijke rol speelt. Wetenschap is volgens mij vragen stellen met een open geest, en niet het vasthouden aan oude concepten. En met een open belangstelling en nieuwsgierigheid kunnen zo de grenzen tussen verschillende denkrichtingen geleidelijk overbrugd worden.”
Tien jaar na Eindeloos bewustzijn is er een speciale jubileumeditie van Pim van Lommels bestseller over bijna-doodervaringen. Met zijn wetenschappelijke visie maakte Van Lommel veel los bij zowel medici als mensen die een bijna-doodervaring hebben meegemaakt. Nu is er een geheel nieuw voorwoord door de auteur geschreven om dit jubileum te vieren en te laten zien wat het boek teweeg heeft gebracht bij zowel de auteur als zijn lezers. Klik hier voor meer informatie.
Bron:www.nieuwwij.nl/