De kunst van het Jammeren, over grote en kleine zaken

Twee blonde staarten om een vrolijk gezicht schudden heen en weer als ze zit te wiebelen in de blauwe stoel op mijn zolder.  “Ja, het gaat nu wel veel beter op school, maar wat ik nog heb is dat ik zo boos word, ook om de kleine dingen”. Ze vertelde me het al eerder, ze wil graag van haar boosheid af. 

“Hmmm, vertel eens, wat was er deze week, wat voor kleins of groots, wat was zo erg dat de boosheid kwam om je te helpen.” 

“Nou, ik zou met mijn buurmeisje gaan spelen en toen mocht het toch niet van haar moeder.”

“Dat lijkt me heel jammer.”

“Nee, het is stom, ik ga niet meer met haar spelen!”

“Het is zo jammer dat je het stom vindt en nu wil je niet meer met haar spelen..”

“Ja, zo stom!”

“En hoe voelde je je nog meer, je wilde zo graag spelen..wat zouden jullie gaan doen?” 

“We zouden samen een hut maken..” 

“Oh, een hut maken, leuk, dan lijkt het me extra rot voor je dat het niet door kon gaan.” 

“Ja…”, zucht ze.

“Op welk figuurtje uit mijn kast lijkt dat gevoel dan?”

Ze kiest een klein teneergeslagen hertje uit. “Zo voel je je dan.. zo jammer is het..” 

“Hum”

“En wat doe je dan?”

“Ik word dan heel erg boos, zoals die daar!” 

Duiveltje met zijn vuurrode gezicht komt uit de kast, zijn haren wild omhoog. We spelen de scene samen uit in een dramatisch spel. Hertje voelt zich rot en wordt geholpen door Duiveltje met boos zijn, het is stom, ze had het beloofd! Hertje blijft even later stil en alleen achter met zijn rotgevoel. Hoe is dat nu voor Hertje? Helpt het wat Duiveltje doet? We staan even stil, we weten het even niet.

”Het is echt heel jammer voor je, dat de afspraak niet doorging, Hertje ziet er verdrietig uit. Wat heeft dat verdrietige gevoel nu nodig?”

Meisje pakt Haas met zijn zachte lange knuffelarmen uit de kast en vouwt de armen rond de hals van Hertje. “Zo jammer voor je, dan heb je echt een knuffel nodig.” En zo keert de rust terug en wordt getroost en gevoeld wat gevoeld wilde worden. 

Jam-me-ren, jammerde, heeft gejammerd

De betekenis: Op treurige wijze klagen, meervoud van het zelfstandig naamwoord jammer, klagende huilende geluiden maken.

Huilen is gezond, het spoelt je hart schoon. Je hebt een overlopend gemoed wat om aandacht vraagt. Het wil geuit en gezien worden. Toch blijkt het herstel niet enkel te zitten in het laten lopen van je tranen. Het gaat om de erkenning van de belangrijke nabije ander. Kan die nabije ander jou zien in jouw jammer. Kan deze ander met je meevoelen hoe erg iets voor je kan zijn.

Een moeder gaf me onlangs een schets over hoe moeilijk het kan zijn je kind steeds te erkennen in geweeklaag. Ik vroeg haar wat ze zou doen als een vriendin bij haar zou komen om te klagen. Dit raakte, want naar de vriendin zou ze wel luisteren zonder oordeel. Jonge kinderen voelen veel en hebben een klankbord nodig voor al deze gevoelens. 

Klaagmuur

In mijn praktijk heb ik een afbeelding van de klaagmuur. Deze gebruik ik als symbool voor de kunst van klagen en jammeren. Ik nodig groot en klein ertoe uit. Teleurstellingen en tegenvallers krijgen zo een plek en erkenning. Deze erkenning is ook nodig, anders vinden deze gevoelens een andere weg, via boosheid, wraak of haat: ‘Ik vind jou stom, ik speel nooit meer met jou.’ Of ze laten je de hele dag chagrijnig voelen.

De kunst van goed jammeren. Soms ben ik diep geraakt en weet ik niet precies wat het is of waardoor. Ik voel het wel, ik voel me moe of mopperig, er wringt iets. Dan helpt het me om even te mogen klagen tegen mijn lief. Door een luisterend oor kan het onderliggende naar boven komen en jammer ik over waar ik echt door geraakt was.

Jong geleerd is oud gedaan

Als kind heb ik niet geleerd gezond te jammeren. Als ik het al deed werd ik uitgelachen of als lastig bestempeld, erkenning was ver te zoeken. Het is een hele kunst te leren zorgen voor je eigen binnenwereld. Van een bevriende therapeut leerde ik mijn hand op mijn hart te leggen als het zeer doet en dan zacht ‘au..au..au..’ te zeggen, erkenning en uiting geven aan de pijn.

Ik werk met groot en klein, met grote en kleine zorgen en verdrieten. Voor de kinderen wens ik dat ze op jonge leeftijd leren zorgen voor hun binnenwereld. Ze hebben er wat aan als ze troost en steun kunnen vragen op wat echt gevoeld wil worden. Ouders zijn hierin hun grootste voorbeeld en in het beste geval hun grootste steun.

Vanavond, 4 mei stond ik op het Domplein in Utrecht groot verdriet te herdenken. Sommige verdrieten zijn zo groot dat het belang om erover te blijven jammeren net zo groot is. Hoe belangrijk is het dat we hierbij stil blijven staan, zeker nu.

Iedereen mag jammeren om de grote en de kleine dingen. Hoe jammer jij op jouw geheel eigen wijze?

Meer over gezond jammeren;

Huilen, Boos zijn, ruzie van Hanneke van Hasselt, over ruimte aan emoties en grenzen aan gedrag.

Troost van Riekje Boswijk Hummel, over troost vragen, geven en ontvangen.

Praktijk Liesbeth

Praktijk voor Integratieve Kindertherapie van Liesbeth van Heijnsbergen te Utrecht - home (kindertherapieliesbeth.nl)

Voor Groot en Klein

Bolstraat 1 Utrecht

06 - 414 23 604