Wat eten we vandaag? Die vraag is tegenwoordig niet meer zo eenvoudig te beantwoorden. Neem je ecologisch geteelde aardappels of kies je voor vette patat? Wordt het biologische groente of toch iets uit blik? Dat was vroeger wel anders.

 

 

Toen aten veel mensen tomaten uit de tuin en stonden er eigen dieren op het menu. Elke zondagmiddag roosterde mijn vader haantjes, die hij eigenhandig had geslacht. Nu ligt alles voorgesneden in de vrieskoeling. Netjes voorzien van inhoudsopgave en barcode om het later op te warmen in de magnetron.

Ranzige smurrie

Er gaan enorme bedragen om in de voedselindustrie. Massaproductie is noodzakelijk om zes miljard monden te voeden. Er wordt druk geëxperimenteerd met snel, goedkoop en gemakkelijk eten. Enge bakjes puree, ranzige smurrie die spaghetti moet voorstellen of een bleke pizza met blauw uitgeslagen salami. Prik gaatjes in de folie en de rest wijst zich vanzelf. Mijn overgrootmoeder zou veel van wat er nu in de schappen ligt, waarschijnlijk niet eens als eten herkennen. We zijn de weg kwijtgeraakt. Er bestaan zelfs kinderen die nog nooit een koe hebben gezien en er zijn mensen die niet eens weten dat fruit aan een boom groeit.

Overgrootmoeder

Maar wat heeft mijn overgrootmoeder met biologisch voedsel te maken? In het verre verleden zwaaide zij de scepter over de Benzenraderhof, een grote boerderij in Heerlen. Haar generatie hield rekening met de seizoenen, het weer, de maanstanden en het ritme van de aarde. Mijn voorouders wisten precies wanneer ze moesten zaaien. Het was de tijd dat de hammen aan het plafond hingen en dat sla nog naar sla smaakte. Er werd amper verdelgingsmiddelen gebruikt en de koeien werden nog niet volgespoten met hormonen. Tegenwoordig noemen we deze vorm van landbouw ‘biologisch’. In de volksmond betekent het gewoon: ‘onbespoten’. Voor deze biologische producten moeten we nu extra betalen, terwijl het eigenlijk de norm zou moeten zijn. Het is zoals de natuur het heeft bedoeld.

Vijf vrijheden
We zijn er allemaal van doordrongen dat we de planeet uitputten als we maar blijven consumeren. De voedingindustrie draait op volle toeren en er zijn grote verschillen in aanpak. In de reguliere veehouderij delen 22 kippen vaak een legbatterij van een vierkante meter. Kistkalveren brengen hun hele leven door in een hok waarin ze zich nauwelijks kunnen bewegen en varkens hebben meestal ook geen riant leven. Er zijn zelfs plannen voor varkensflats. De biologische boer doet dat anders. Zo hoeven EKO-kippen die vierkante meter maar met z’n vijven te delen. De koe graast in de wei en het varken wroet lekker in de modder. Er is respect voor dieren, ze worden niet uitgebuit en de vijf vrijheden van het dier worden gerespecteerd: ze moeten vrij zijn van dorst, honger, pijn, angst en ziektes.

Is biologische voeding gezond?
Stroop van Ekoland, wortelsap van Eden en koekjes van Molenaartje. Trouwe bezoekers van de natuurvoedingswinkel stoppen ze regelmatig in de boodschappentas. Biologische producten zijn in trek. Supermarkten reserveren een steeds groter deel van de schappen voor biologische producten. Maar is biologisch voedsel echt zo gezond? Volgens de officiële wetenschap is het nooit hard aangetoond dat biologisch voedsel gezonder is dan ‘gewoon’ voedsel. Duidelijk is wel dat biologische landbouw milieuvriendelijker is. In biologische vetten zijn minder hormonen en antibiotica aangetroffen. Volgens de kenners is het vlees vaak malser doordat de dieren meer daglicht, zon en beweging krijgen. In sommige biologische producten zijn hogere gehaltes gemeten aan vitamines en mineralen. De dieren kennen nauwelijks stress. Kippen kunnen lekker buiten scharrelen, hun snavels worden niet afgeknipt. Koeien mogen de horens houden, ze staan niet op een rooster, maar in zacht geurig stro. Bij schapen wordt de staart er niet van afgehaald. En dat is al heel wat. Logisch dat de dieren protesteren tegen een respectloze behandeling. BSE onder de koeien, dioxinekippen, blauwtong. Het gebeurt niet voor niets.

Gezond boerenverstand
De mens en de natuur zijn met elkaar verbonden. Voedsel heeft trilling en wat je naar binnen werkt, heeft wel degelijk invloed op de gezondheid. Het is een kwestie van boerenverstand. Maar omgekeerd werkt het ook. Zo heeft oom Guus bewezen dat koeien gevoelig zijn voor aandacht. Hij zet nog steeds de familietraditie voort, alleen is hij nu geen boer, maar biologisch melkveehouder. Oom Guus haalt geregeld de pers omdat zijn koeien meer melk geven dan het landelijke gemiddelde. Hij aait zijn dieren, geef ze schouderklopjes, en daar wordt positief op gereageerd. Het is aangetoond dat biologische melk tot vier keer hogere gehaltes meervoudig onverzadigde vetzuren bevat. Deze koeien zijn minder vaak ziek. Ze zijn gelukkig omdat ze gewoon koe kunnen zijn. Meer wordt er niet gevraagd.

Arbeidsintensief
De producten van de idealistische boeren vinden steeds meer hun weg naar de supermarkten Grote concerns haken in op de trend. Ben & Jerry verkoopt biologisch ijs en zelfs Mc Donalds komt met gezonde salades. De handel in biologische producten is bigbusiness en daar kleven ook nadelen aan.Biologische landbouw is arbeidsintensief en dat moet betaald worden. De prijzen liggen daarom hoger. Minder dieren per stuk grond, betekent dat er minder geproduceerd kan worden. Ook zit in mest Co2 en dat is slecht voor het milieu. Maar er is een omslag gaande.

Streekproducten

Maar het kan ook anders. Zo maakt Nederland zich sterk voor streekproducten. Dat scheelt veel transport, onnodige files en benzinegebruik. De liefde voor ons voedsel is weer terug. Wat we de natuur aan tijd geven om te wassen, krijgen we aan smaak en gezonde producten terug. Hoe meer de consument zal vragen om biologisch
voedsel, hoe gemakkelijker het voor de boeren wordt. Het zal dan ook steeds goedkoper worden. Dat kleine beetje extra aan aandacht en liefde betaalt zich snel terug. In elke winkel zijn blikjes te koop, maar dat is heel wat anders dan ambachtelijk gekweekte producten. Gezonde voeding is de natuur proeven zonder dat iets of iemand zich tekort voelt gedaan. Biologisch, is eigenlijk heel logisch.

• Vorige
• Volgende